ইছলামাবাদ, ৩১ মে’ (হি.স.)। পাকিস্তানৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ প্ৰাক্তন মুখ্য ন্যায়াধীশ জৱাদ এছ খোৱাজাই উচ্চতম ন্যায়ালয়ত পুনৰীক্ষণ আবেদন দাখিল কৰিছে। শেহতীয়াকৈ উচ্চতম ন্যায়ালয়ে সামৰিক আদালতত সাধাৰণ নাগৰিকৰ বিৰুদ্ধে গোচৰ চলোৱাৰ অনুমতি দিয়া সিদ্ধান্তক প্ৰত্যাহ্বান জনাইছে।

সাতজনীয়া সাংবিধানিক বিচাৰপীঠৰ এই সিদ্ধান্তক পুনৰীক্ষণ আবেদনত প্ৰত্যাহ্বান জনাইছে। সাতজনীয়া সাংবিধানিক বিচাৰপীঠে ২০২৫ চনৰ ৭ মে’ত পাঁচজনীয়া বিচাৰপীঠৰ সিদ্ধান্ত বাতিল কৰিছিল।পাঁচজনীয়া বিচাৰপীঠে সেনা আইনখনৰ ২(১)(ঘ) আৰু ৫৯(৪) ধাৰাক অসাংবিধানিক বুলি ঘোষণা কৰিছিল। এই বিচাৰপীঠে ৰায় দিছিল যে ৯ আৰু ১০ মে’ৰ দাঙ্গাৰ সন্দেহযুক্ত লোকসকলৰ বিৰুদ্ধে সামৰিক আদালতত বিচাৰ কৰিব নোৱাৰিব।

দুনিয়া নিউজৰ মতে, প্ৰাক্তন চিজেপি খোৱাজাই পুনৰীক্ষণ আবেদনখনত যুক্তি দিছিল যে ন্যায়াধীশ মুনিব আখতাৰ আৰু ন্যায়াধীশ আয়েছা মালিকক লৈ গঠিত পাঁচজনীয়া বিচাৰপীঠৰ সিদ্ধান্ত সাংবিধানিকভাৱে শুদ্ধ আৰু ইয়াক পুনৰ ঘূৰাই অনাৰ প্ৰয়োজন। তেওঁলোকে ফেডাৰেল আৰু চাৰিওখন প্ৰাদেশিক চৰকাৰকে প্ৰতিবাদী হিচাপে নাম উল্লেখ কৰিছে। তেওঁ দাবী কৰে যে সংবিধান বিচাৰপীঠে পূৰ্বৰ গোচৰ যেনে এফ বি আলী, জিলা উকীল সন্থা, শ্বাহিদা জাহিদ আব্বাছিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা ভুল স্থানত আছিল। সংসদক আপীল কৰাৰ অধিকাৰৰ বাবে আইন প্ৰণয়ন কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়াৰ সময়ত সামৰিক আদালতত স্বাধীনতাৰ অভাৱ স্বীকাৰ কৰা বিচাৰপীঠখনৰ পৰস্পৰ বিৰোধী যুক্তিয়ে ন্যায্য বিচাৰৰ অধিকাৰক ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰিছিল।

খোৱাজাই পুনৰীক্ষণ আবেদনখনত জোৰ দি কয় যে সাংবিধানিক অধিকাৰ খৰ্ব কৰা আইন বাতিল কৰাটো আদালতৰ মৌলিক কৰ্তব্য আৰু তেওঁলোকে এই দায়িত্ব সংসদক অৰ্পণ কৰিব নোৱাৰে। তেওঁ কয় যে সাংবিধানিক বিচাৰপীঠৰ সাতজন ন্যায়াধীশৰ ভিতৰত দুজনে মতানৈক্য প্ৰকাশ কৰিছে, যিটো সাধাৰণ লোকৰ ওপৰত সামৰিক বিচাৰ চলাব নোৱাৰিব বুলি মৌলিক মতামতৰ সৈতে মিল আছে। পৰ্যালোচনা আবেদনখনত সকীয়াই দিয়া হৈছে যে এনে বিচাৰৰ অনুমতি দিলে উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কাৰ্যবাহীৰ অধীনস্থ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰা বুলি ধাৰণা সৃষ্টি হয়, য’ত কোৱা হৈছে যে, “যদি সামৰিক বিচাৰ সঁচাকৈয়ে স্বতন্ত্ৰ আৰু সাংবিধানিক হয়, তেন্তে সমগ্ৰ দেৱানী ন্যায়িক ব্যৱস্থাটো কাৰ্যবাহীৰ হাতত গতাই দিব লাগিব।” খোৱাজাই ৭ মে’ৰ ৰায় বাতিল কৰি পাঁচজনীয়া বিচাৰপীঠৰ সিদ্ধান্ত পুনৰ ঘূৰাই আনিবলৈ অনুৰোধ জনায়। উল্লেখযোগ্য যে উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ সাতজনীয়া বিচাৰপীঠে ৫-২ সংখ্যাগৰিষ্ঠতাৰে চৰকাৰৰ আন্তঃআদালত আবেদনৰ অনুমতি দিছিল, সেনা আইনখনৰ মূল বিধানসমূহ পুনৰুদ্ধাৰ কৰিছিল আৰু ২০২৩ চনৰ ৯ মে’ৰ অশান্তিৰ সৈতে জড়িত সাধাৰণ নাগৰিকৰ সামৰিক বিচাৰৰ অনুমতি দিছিল।

বিশেষ কথাটো হ’ল ১৯৫০ চনৰ ১০ ছেপ্টেম্বৰত জন্মগ্ৰহণ কৰা জৱাদ ছাজ্জাদ খোৱাজা এজন পাকিস্তানী আইনবিদ আৰু লাহোৰ ইউনিভাৰ্চিটি অৱ মেনেজমেণ্ট ছায়েন্সৰ আইন বিভাগৰ প্ৰাক্তন অধ্যাপক। তেওঁ পাকিস্তানৰ ২৩ সংখ্যক মুখ্য ন্যায়াধীশ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আহিছে। ২০০৭ চনত পাকিস্তানৰ সাংবিধানিক সংকটৰ সময়ত প্ৰতিবাদত পদত্যাগ কৰাৰ পূৰ্বে খোৱাজাই আঠ বছৰ লাহোৰ উচ্চ ন্যায়ালয়ত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ লাহোৰ পৰিচালনা বিজ্ঞান বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আইন আৰু নীতি বিভাগৰ মুৰব্বী হিচাপে যোগদান কৰে। সাংবিধানিক আইন, আইনী সংস্কাৰ আৰু নীতি, আৰু বাণিজ্যিক আইনৰ বিশেষজ্ঞ খোৱাজাই প্ৰথম প্ৰভাৱৰ বিষয়ৰ সৈতে জড়িত কেইবাটাও গোচৰৰ সিদ্ধান্ত লৈছে। তেওঁৰ বহু ৰায়দান আইন আলোচনীত প্ৰকাশ পাইছে আৰু পাকিস্তানী আইন পাঠ্যক্ৰমত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। পাকিস্তানৰ ন্যায়ৰ মান উন্নত কৰাৰ ওপৰত তেওঁৰ গৱেষণাই বিবাদীসকলক তৎকালীন আৰু সুলভ মূল্যৰ প্ৰতিকাৰ প্ৰদান কৰিবলৈ প্ৰতিষ্ঠানিক সংস্কাৰক লক্ষ্য কৰি লৈছে।

हिन्दुस्थान समाचार / মনোজ কুমাৰ শইকীয়া